Analiza badań własnych dotyczących zjawiska zdobienia ciała wśród nieletnich wychowanek ZP w Zawierciu,

Po dość sporej przerwie, oraz po mojej obronie, zarchiwizowaniu pracy w systemie APD, chciałabym podzielić się wynikami, a także analizą badań własnych, które wykorzystałam w mojej pracy licencjackiej o tematyce Zjawisko zdobienia ciała wśród wychowanek Zakładu Poprawczego w Zawierciu. 

W niniejszej pracy przedmiotem badań zostały modyfikacje ciała w postaci tatuaży oraz kolczyków, które posiadają wychowanki Zakładu Poprawczego i Schroniska dla Nieletnich w Zawierciu.

Celem badań jest określenie jaki typ modyfikacji posiada wychowanka, czy jest on związany z podkulturą więzienną, jaką symbolikę posiadają tatuaże, jaką mają wartość w/w zdobienia dla wychowanki i jaki był powód wykonania tatuaży oraz przekłuć. 

Z racji tego, iż nie spotkałam się literaturą dotyczącą tatuaży więziennych nieletnich, zainteresowałam się tym zjawiskiem, by dowiedzieć się, czy jest ono porównywalne do zjawiska tatuażu więziennego w placówkach penitencjarnych. Należy również uwzględnić dodatkowy fakt, że badania zostały wykonane na nieletnich dziewczynach, a dotychczasowe badania zwykle były przeprowadzane na mężczyznach.

Aby móc właściwie wyznaczyć teren poszukiwań badawczych, problem musiał być dokładnie sprecyzowany, sformułowany. Jest to istotny element w podejmowanych badaniach naukowych. Formułując problem badawczy, należy zwrócić uwagę na to, co szczególnie interesuje prowadzącego badania, co chciałby poznać. Problem badawczy definiowany jest jako pytania, na które szukamy odpowiedzi na drodze badań naukowych, czyli głównie przez własny wysiłek, nie zaś przez oczekiwanie gotowej odpowiedzi od innego człowieka.¹

Aby sformułować prawidłowo problem badawczy należy spełnić trzy warunki:

1. Problem powinien być tak sprecyzowany, aby ukazywał kierunek poszukiwań badawczych, oraz sposoby badań;
2. Powinie wyjaśnić temat;
3. Problem powinien wyczerpywać zakres niewiedzy, zawarty w temacie.²

W niniejszej pracy problem główny zawiera się w pytaniu:

Jakie modyfikacje ciała posiadają wychowanki w Zakładzie Poprawczym w Zawierciu i czy kojarzą się z podkulturą więzienną?
W oparciu o problem główny wysunięto problemy szczegółowe, które brzmią następująco:

1. Jakie rodzaje tatuaży posiadają wychowanki i jaka jest ich symbolika?

2. Jaką wartość, funkcję pełnią dla wychowanki tatuaże?
3. Jakie były przyczyny powstawania tatuaży, a jakie ich usuwania?
4. Jeśli wychowanka posiada przekłucia to w jakich miejscach i jaki był powód ich dokonania?
5. Jakie są opinie badanych wychowanek odnośnie osób zdobiących swoje ciało?

Punktem wyjściowym w badaniach jest postawienie hipotezy badawczej. Według M. Łobockiego hipoteza badawcza są to oczekiwanymi przez badacza wynikami planowanych badań.³ Hipoteza więc może wskazywać prawdopodobne rozwiązanie problemu, jednak nie musi ona pokrywać się z wynikami badań. W oparciu o stwierdzenia w niniejszej pracy stawiam hipotezę główną:

Przypuszczam że, wychowanki przebywające w Zakładzie Poprawczym oraz Schronisku dla Nieletnich w Zawierciu posiadają modyfikacje ciała, które są klasyfikowane do zdobień z zakresu podkultury więziennej.

Hipotezy szczegółowe:

1. Przypuszczam, że większość tatuaży jest zaliczana do podkulturowych, a dominującą symboliką wśród wychowanek jest miłość, zakochanie, uczucie wobec innej osoby.
2. Myślę, że tatuaże są czymś w rodzaju przypomnienia o danych sytuacjach z życia wychowanki.
3. Sądzę, iż przyczyną powstawania tatuaży jest przynależność do grupy, chęć posiadania unikalnej ozdoby oraz pobyt w placówkach wychowawczych bądź resocjalizacyjnych. Przyczyną usuwania może być wstyd wychowanki za zrobiony tatuaż.
4. Przypuszczam, że większość przekłuć jest usytuowana w miejscach widocznych dla społeczeństwa (twarz – brwi, wargi, nos, uszy) a sądzę, że przyczyną mogła być chęć bycia oryginalnym.
5. Zakładam, że wychowankom podobają się osoby, które posiadają zdobienia ciała.

W niniejszej pracy do celów badawczych została wybrana metoda sondażu diagnostycznego,a techniką jaką posłużyłam się, była ankieta. Jako technikę wykorzystałam ankietę. Narzędziem pomiaru metody ankietowej był kwestionariusz ankiety, który posiada 23 pytania. Wychowanki miały odpowiedzieć na zawarte w kwestionariuszu pytania. Aby uwzględnić również swobodę wypowiedzi wychowanek zostawiłam im 4 pytania typu otwartego, a resztę typu zamkniętych z możliwością wielokrotnego wyboru.

Organizacja i przebieg badań:

Badania naukowe wśród wychowanek zostały przeprowadzone na terenie Zakładu Poprawczego i Schroniska dla Nieletnich w Zawierciu, w dniu i godzinach ustalonych przez dyrektora placówki. Było to podczas moich praktyk w placówce resocjalizacyjnej w dniu 10.03.2017 r. w godzinach trwania praktyk, od 15:00.

Każda z grup wychowawczych liczonych maksymalnie 10 osób odpowiadała indywidualnie, anonimowo, w przyjaznej i spokojnej atmosferze, na terenie internatu. Cztery wychowanki były badane na terenie Schroniska dla Nieletnich. Badanych było 42 osoby. Po wypełnieniu wszystkie ankiety zostały zebrane i poddane analizie.

Charakterystyka badanych: 

Badania ankietowe przeprowadzono w placówce resocjalizacyjnej o charakterze półotwartym. Jest to Zakład Poprawczy i Schronisko dla Nieletnich, który formalnie utworzony został Zarządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 31 lipca 1975 roku. ⁴

Podstawowym zadaniem placówki jest:

• Resocjalizacja nieletnich zmierzająca do zmiany postaw w kierunku społecznie akceptowanym;
• Zapewnienie prawidłowego rozwoju osobowości;
• Kształtowanie pozytywnych zainteresowań, właściwej hierarchii wartości oraz przestrzegania przyjętych zasad współżycia społecznego.

Zadania resocjalizacyjne Zakład realizuje poprzez:

• Naukę w szkole;
• Kształcenie zawodowe;
• Zajęcia świetlicowe;
• Zajęcia w kołach zainteresowań;
• Współpracę w rodziną oraz bliskimi wychowanek;
• Współpracę ze środowiskiem otwartym.

Zakład Poprawczy obecnie prowadzi:

• Szkołę Podstawową;
• Gimnazjum;
• Zasadniczą szkołę zawodową;
• Warsztaty szkolne;
• Internat oraz inne służby zapewniające realizację zadań zakładu.⁵

Zakład Poprawczy usytuowany jest na obrzeżach miasta Zawiercie. Posiada bardzo dobre warunki lokalowe. Jest pierwszym zakładem w Polsce, w którym nie ma krat w oknach, a są zabezpieczenia od strony wewnętrznej lokalu. Grupy podzielone są na maksymalnie 10 wychowanek, mieszkających w pokojach po 2 lub 3 osoby. Na grupie internatowej znajdują się pokoje mieszkalne, świetlica przeznaczona do odrabiania lekcji, oglądania wiadomości i wspólnego spędzania czasu, kuchni, w której spożywane są wspólnie śniadania i kolacje, łazienki, pralni, strefy wyznaczonej do palenia papierosów oraz pokoju wychowawców. Każda z grup internatowych odpowiedzialna jest za wystrój pomieszczeń. Zakład jest wyposażony w nowoczesny sprzęt audio wizualny, pomoce edukacyjne, oraz niezbędny sprzęt do codziennego użytku. W badaniu ankietowym brały udział 42 wychowanki Zakładu Poprawczego oraz Schroniska dla Nieletnich, w wieku od 13 do 21 lat. Z obliczeń przyjęto że 42 wychowanki stanowi 100%. Poniżej przedstawiam tabelę z wyszczególnieniem przedziału wiekowego.

 Tabela 1 Przedział wiekowy badanych

GRUPA WIEKOWA	N	%
13-15	3	7
16-18	21	50
19-21	18	43
RAZEM	42	100

Z danych procentowych można dostrzec, iż najliczniejszą grupą badawczą były dziewczęta w przedziale wiekowym 16-18 lat (50%). Niewiele mniejszą grupą okazały się wychowanki w przedziale wiekowym 19-21 lat (43%), zaś najmniej procentową grupę stanowią najmłodsze dziewczyny w przedziale wiekowym 13-15 lat (7%)

Analizując odpowiedź na pytanie, czy respondentka posiada tatuaż, poniżej przedstawiam tabelę, która obrazuje uzyskane dane.

Tabela 2 Podział wychowanek ze względu na posiadające tatuaż, i nie posiadające tatuażu

ODPOWIEDZI	N	%
TAK	25	59
NIE	17	41
RAZEM	42	100

Jak wynika z zamieszczonych w tabeli danych, dominującą grupą wychowanek jest ta, które posiadają tatuaże (59%) zaś nieco mniejszą grupę stanowią dziewczęta nieposiadające tatuażu. (41%)

Rodzaje tatuaży jakie posiadają wychowanki i ich symbolika:

Przedstawię wyniki oraz analizę badań dotyczących rodzajów tatuaży, a także symboliki, jaką posiadają dane tatuaże.

Tabela 3 Podział wychowanek ze względu na rodzaj tatuażu

RODZAJE TATUAŻY	N	%
TATUAŻ PODKULTUROWY	16	64
TATUAŻ ARTYSTYCZNY	9	36
RAZEM:	25	100

Spośród 25 dziewcząt, które posiadają tatuaże, 15 osób (60%) posiada tatuaż związany z podkulturą przestępczą. 8 dziewcząt (32%) zaznaczyło, iż posiada tatuaże artystyczne, a 2 osoby (8%) zaznaczyły posiadanie tatuażu artystycznego i podkulturowego. Z odpowiedzi na to pytanie można jasno określić, że większość dziewcząt identyfikuje się z podkulturą przestępczą, zaś niewielka ilość zrobiła tatuaż dla artystycznego wrażenia.

Wychowanki zostały zapytane o symbolikę swoich tatuaży. 25 dziewcząt oddało 43 odpowiedzi, który stanowi obecnie 100%. Pytanie było wielokrotnego wyboru, a odpowiedzi klasyfikują się w następujący sposób:

Tabela 4 : Symbolika tatuaży posiadających przez badane

SYMBOLIKA	N	%
Miłość/zakochanie/uczucie wobec innej osoby	13	30,26
Zasady życiowe	9	20,93
Przynależność do grupy	5	11,62
Motywy religijne	1	2,32
Pamiątka wydarzenia/osoby	9	20,93
Motywator(przypomnienie, że warto dążyć do swojego celu, nie można się poddawać)	5	11,62
Inne	1	2,32
RAZEM	43	100

Według zamieszczonych danych powyżej w tabeli największy procent dziewcząt 13 (30,26%) zaznaczyła odpowiedź, że tatuaż symbolizuje miłość/ uczucie do drugiej osoby. Jest to najczęściej zaznaczana odpowiedź, co świadczy o tym, że wychowanki podczas zakochania/ zauroczenia drugą osobą chciały upamiętnić swoje uczucie na ciele. Kolejne odpowiedzi (20,93%) to zasady życiowe i pamiątka wydarzenia/osoby. Zasady życiowe kojarzą się z zasadami, które mogą nie być społecznie akceptowane, a gdzie zasady życiowe w podkulturze więziennej kojarzą się z grypserką i buntem wobec systemu prawa. Kolejne odpowiedzi 5 (11,62%) to: Przynależność do grupy oraz motywator. Jako iż są to dziewczęta, które mają problemy z prawem, przynależność do grupy może wynikać z grup przestępczych, a że często towarzyszy im upór w działaniu, przeświadczenie że nie robią nic złego, to motywator również pasuje do tatuaży z podkultury więziennej. Najmniejszy procent 1 (2,32%) otrzymała odpowiedź motywów religijnych, co znaczy że dziewczęta nie utożsamiają się na tyle ze swoją religią, by jej symbolikę oznaczać na ciele. Jedna odpowiedź była inne/jakie. Dziewczyna zaznaczyła że posiada swoje ulubione zwierzę a także miejsce na imię swojego dziecka. Można się odnieść w ten sposób że to co bardzo miło jej się kojarzy (zwierzę) chciała połączyć z tym, co w przyszłości z pewnością będzie dla niej również miłą chwilą w życiu (nadanie imienia dziecku).

Wartości i funkcje jakie pełnią tatuaże dla wychowanek:

Wartości i funkcje tatuażu poruszane były w części teoretycznej, z której można wywnioskować, jak wiele jest funkcji tatuażu. Każda z nieletnich osadzonych w zakładzie inny system wartości, którym się kieruje, oraz zasady życiowe. Ma to z pewnością duży wpływ na to, jaką wartość ma dla niej tatuaż, oraz jaką funkcję pełni.

Kolejne pytanie, o wartość i jakie znaczenie ma tatuaż dla respondentki pozostawiłam miejsce na swobodną wypowiedź. Odpowiedzi były różne, bywały obszerne, opisane ze szczegółami, doświadczeniami z życia, kilka pomimo anonimowości w ankiecie nie chciało się wypowiadać na temat wartości.

Zaczynając od krótkich odpowiedzi typu:

• znaczą dla mnie zasady;
• nie mają wartości;
• wiele dla mnie znaczą;
• mordęga;
• nie znaczy nic;

oraz kilka innych, zwykle powtarzających się zdań świadczą przede wszystkim o niskim stopniu zaufania do badacza, pomimo iż, były zapewnione o anonimowości ankiety, po drugie można zaobserwować, że tatuaże tych dziewcząt nie mają zwykle większej wartości, są na ciele znakiem, ale niczym więcej, z czym mogłyby się utożsamić. Pomimo krótkich wypowiedzi, kilka respondentek wypowiedziało się obszerniej na zadane pytanie, a mianowicie:

• Kompas: kierowała mi pewna osoba drogę w życiu, dwie róże: jedna to ja, a druga to osoba najważniejsza w mym życiu, róża bo jest piękna ale i krzywdząca;
• P.S.M -pamiętaj słowa matki, na palcu wskazującym cicho, Są znaczenia podkulturowego, np. kropki w niektórych miejscach, zwykle oznaczają osoby, które są mi bliskie, Przerwa w życiorysie- odsiadywanie wyroku w ZP i Ośrodku wychowawczym, data urodzenia dwóch koleżanek, imię koleżanki, pierwsza litera imienia koleżanki, inicjały koleżanki i linia życia;
• Symbolizuje krzewy i pnącza, które prowadzą do róż – pokazuje on jak w życiu trzeba ciężką drogę przejść, by mieć życie usłane różami; (Wszystkie wypowiedzi to oryginalna pisownia). Analizując te wypowiedzi, dziewczęta nie mają problemu z wypowiedzeniem się, że ich tatuaż należy do grupy podkulturowych, w kilku przypadkach znaczą one zasady życia, a część ich cierpienia w życiu. Częstym motywem rysunkowym pojawia się róża, którą posiadaczki interpretują na swój sposób. Wypowiedzi dziewcząt przedstawiają wartości ich tatuaży, okazuje się, że patrząc na nie, nie są zwykłym rysunkiem na ciele, a znaczeniem przypominającym w ich życiu, zasady, wydarzenia, miłości czy osoby. Dla każdej dziewczyny tatuaż ma całkowicie inne znaczenie, ale sprowadza się zwykle do osób bliskich oraz do „ciężkiego życia” według respondentki. 

Przyczyny powstawania i usuwania tatuaży:

Ciekawym zjawiskiem jest również przyczyna powstawania oraz usuwania tatuażu. Chciałam sprawdzić, co wpłynęło na dziewczyny w tak młodym wieku, by ozdobiły swoje ciało w taki sposób i czy są takie dziewczyny, które żałują swojej decyzji i podejmowały się usuwania znaczeń na ciele.

Respondentki zapytane zostały, co miało wpływ na zrobienie tatuażu. Było to pytanie wielokrotnego wyboru.25 dziewcząt oddało w sumie 77 odpowiedzi, który stanowi teraz 100%. Poniżej przedstawiam procentowe zestawienie odpowiedzi:

Tabela 5. Przyczyna powstawania tatuażu

PRZYCZYNY	N	%
Chęć posiadania unikalnej ozdoby	8	10,39
Zawsze o tym marzyłam	12	15,58
Pobyt w MOW lub innej placówce	9	11,69
Chęć upamiętnienia bliskich	11	14,29
Alkohol lub środki odurzające	9	11,69
Miłość/ zakochanie	11	14,29
Chęć bycia modnym/w centrum uwagi	5	6,49
Identyfikacja z grupą/ wpływ otoczenia	5	6,49
Spontaniczna decyzja	6	7,79
Inne	1	1,3
RAZEM:	77	100%

Analizując powyższe dane w tabeli największy procent odpowiedzi 12 (15,58%) stanowi odpowiedź Zawsze o tym marzyłam. Marzenia o tatuażu miały największy wpływ na jego zrobienie. Można domniemywać, iż decyzja o zrobieniu tatuażu była świadoma i przemyślana. Niewiele niżej ex aequo pojawiły się odpowiedzi Chęć upamiętnienia bliskich, a także Miłość zakochanie 11 (14,29%) co obrazuje nam oddanie wychowanek względem bliskich osób. Na kolejnym miejscu na równi, duży wpływ miał Pobyt w MOW lub innej placówce, a także zrobienie tatuażu po spożyciu alkoholu lub środków odurzających. 9 (11,69%). Wynika z tego, że pobyt w Zakładzie Poprawczym nie jest jedyną placówką resocjalizacyjną, oraz wysoki stopień zdemoralizowania dziewczyn. Wysoki procent 8 odpowiedzi (10,39%) stanowi chęć posiadania unikalnej ozdoby. W ankietach dało się zauważyć, że zwykle przy zaznaczonej opcji alkohol/środki odurzające pojawiała się zaznaczona niżej spontaniczna decyzja 6 (7,79%). Może to wynikać z braku kontroli, oraz panowania nad podejmującymi decyzjami podczas spożycia w.w środków. Kolejne odpowiedzi to Chęć bycia modnym/ w centrum uwagi, identyfikacja z grupą/wpływ otoczenia 5 (6,49%) oraz zaznaczona jedna odpowiedź Inne/jakie? : Wpływ podkultury więziennej (1,3%)

Z powyższych danych można zauważyć, iż wpływ na zrobienie tatuażu mają indywidualne aspekty życia wychowanki. Głębsze uczucia, więź z bliską osobą (upamiętnienie jej) czy też marzenia. Niewielki wpływ mają osoby z ich środowiska, czasami zdarzało się to pod wpływem środków odurzających, co prowadziło zwykle do spontanicznej decyzji o zrobieniu tatuażu, nie przemyślanej decyzji.

Pytając o przyczynę powstawania tatuażu, w mojej ankiecie pojawiło się również pytanie, czy wychowanki usuwały tatuaże. Z 25 osób posiadających tatuaż, tylko 3 osoby (12%) usuwały tatuaż. Na pytanie „dlaczego?” odpowiadały następująco:

• Bo moje nastawienie się zmieniło;
• Bo gdy go robiłam, byłam naćpana i gdy wytrzeźwiałam to żałowałam tego, że go zrobiłam. Nie podobał mi się;
• Ponieważ się nie przyjął i wypłynął tusz.

Każda z nich przedstawiła inny przypadek usuwania tatuażu. Trzeci z nich był losowym przypadkiem, dwa pozostałe znacznie się różnią. W drugim przypadku pojawia się sytuacja, w której dziewczyna była pod wpływem narkotyków. Brak kontroli nad sobą spowodował podjęcie decyzji, która miała negatywny skutek, w efekcie dziewczyna żałowała swojej decyzji. W pierwszej odpowiedzi można podejrzewać, że czas od kiedy dziewczyna zrobiła tatuaż, a usunęła go, był dłuższy niż w przypadku drugim, z powodu zmiany nastawienia. 

Miejsca na ciele, gdzie wychowanki posiadają kolczyki (piercing) oraz powody przekłuwania ciała:

Oprócz pytań o tatuaże, w mojej pracy postanowiłam zbadać również zjawisko przekłuwania ciała (piercing). Zostałam poinformowana prze dyrektora, że w momencie przyjazdu wychowanki do placówki, dziewczyna musi wyciągnąć wszystkie kolczyki jakie posiada. Dopuszczalne są kolczyki w uszach, zaś niedopuszczalne są kolczyki w innych częściach ciała np. buzi (brwi, wargi, nos) itp. Jednak z rozmów z wychowankami, często wynika, że wychodząc na przepustkę dziewczyny zakładają swoje kolczyki, by przekłucie im całkowicie nie zarosło. Wracając z przepustki wyciągają swoje kolczyki.

Na pytanie „czy poddała się Pani zabiegowi piercingu” spośród 42 ankietowanych wychowanek odpowiedzi klasyfikują się następująco:

Tabela 6. Przekłucia u wychowanek ZP

ODPOWIEDZI	N	%
TAK	34	80,95
NIE	8	19,05
RAZEM	42	100

Spośród ankietowanych, które zaznaczyły opcję „nie” były to osoby posiadające już tatuaże. Pojawiły się dziewczęta, które nie posiadają tatuaży ale posiadają natomiast przekłucia. Jest to większa ilość dziewczyn, niż te, które posiadają tatuaże. Myślę, że może mieć to związek z tym, że tatuaż zostaje na całe życie, a kolczyk w każdym momencie można wyciągnąć, a rana zwyczajnie się zagoi. Wśród respondentek jest największą ilość dziewcząt stanowią te, które posiadają zarówno przekłucia jak i tatuaże. Myślę, że może być to spowodowane chęcią zrobienia sobie „odważniejszej” modyfikacji ciała, jak np. tatuaż. Poniżej przedstawiam dane zamieszczone w tabeli, która pokazuje ilość badanych posiadających tatuaż i kolczyk, oraz posiadające sam kolczyk i sam tatuaż

Tabela 7 Podział wychowanek na posiadające kolczyki i tatuaże

ODPOWIEDZI	N	%
TATUAŻ I KOLCZYKI	18	42,9
KOLCZYKI	16	38,1
TATUAŻ	7	16,6
NIE POSIADAJĄCA PRZEKŁUĆ I TATUAŻU	1	2,4
RAZEM	42	100

Zapytałam w ankiecie dziewczęta, które posiadają kolczyki o to, gdzie je posiadały (przed przyjściem do Zakładu i ewentualnie w czasie przepustki) Pytanie było wielokrotnego wyboru, a odpowiedzi klasyfikują się następująco:

Tabela 8 Miejsce przekłuć wychowanek

MIEJSCA PRZEKŁUĆ	N	%
Brew	6	5,74
Język	20	19,04
Nos	10	9,55
Pępek	20	19,04
Warga	21	20
Miejsca intymne	3	2,85
Inne:uszy	25	23,78
RAZEM	105	100

Analizując wyniki odpowiedzi na zadane wyżej pytanie W sumie pojawiło się 105 odpowiedzi. W większości dziewczyny zaznaczały więcej niż jedną odpowiedź, a najwięcej odpowiedzi zyskała odpowiedź warga 21 (20%) Następnie równocześnie klasyfikują się pępek i język 20 (19,04%). Często w opcji inne pojawiały się odpowiedzi uszy 11 (10,47%) Choć tak jak zostało wspomniane wyżej uszy są społecznie akceptowaną formą kolczykowania się. (Nie mówiąc tu o tunelach, czy przesadnej ilości kolczyków w uszach). O jeden niżej od uszu pojawiła się odpowiedź nos 10 (9,55%). Kolejną dość liczną propozycją od wychowanek okazała się odpowiedź inne: „Smiley” 8 (7,61%). Aby uzupełnić wiedzę przedstawiam definicję tego piercingu:

Nazwa techniczna na buźkę (lub czasami nazywane scrumper) jest Piercing wędzidełka wargi górnej. Ten typ piercing przechodzi małej cienkiej tkanki, która łączy górną wargę do połowy dziąseł.

Kolczyk w brwi posiadały tylko 6 (5,74%) wychowanek. Miejsca intymne zostały zaznaczone 3 razy (2,85%), na równi z nimi w opcji inne zostały podane kolczyki między piersiami. Reszta propozycji innych to tunel w uchu, kolczyk pod językiem, oraz kolczyk w biodrze. Takie opcje zaznaczyło po jednej z ankietowanych 1 (0,95%).

Podsumowując warga język czy pępek zwykle kojarzą się z miejscami, które kojarzą się z seksualnością, myślę że może mieć to wpływ na tak wysoki wynik wśród dziewczyn. Sam fakt, że ankietowane zwykle podawały co najmniej 3 odpowiedzi, i że głównie są to dziewczyny nie posiadające tatuażu, brak trwałego zdobienia ciała nadrabiają kolczykowaniem się. Oprócz „standardowych” miejsc na ciele/twarzy pojawia się sporo propozycji od dziewcząt, gdzie jedna powtarza się 8 razy. Mianowicie wyżej wymieniony Smiley. Miejsca, które podają dziewczęta są dość kontrowersyjnymi miejscami, często kojarzonym z czymś „innym/dziwnym”, czy być może „oryginalnym”.

Aby sprawdzić podłoże powstania tylu przekłuć naraz, spytałam wychowanki zakładu o to, co miało wpływ na powstawanie przekłuć. Pytanie również było wielokrotnego wyboru, a odpowiedzi wyglądają następująco:

Tabela 9 Przyczyny przekłucia ciała dziewcząt z ZP

PRZYCZYNY	N	%
Chęć posiadania unikalnej ozdoby	12	18,46
Spontaniczna decyzja	15	23,08
Było to moim marzeniem	14	21,54
Pod wpływem otoczenia	2	3,08
Pod wpływem alkoholu lub środków odurzających	10	15,38
Byłam ciekawa jakie to uczucie	4	6,15
Uważam że estetycznie to wygląda	8	12,31
Inne/jakie?	0	0
RAZEM	65	100

W sumie oddanych odpowiedzi zostało 65 (100%). Największą ilość głosów posiada opcja spontanicznej decyzji 15 (23,08%). O jedno niżej 14 (21,54%) klasyfikuje się odpowiedź, że było to moim marzeniem. Na trzecim miejscu usytuowała się chęć posiadania unikalnej ozdoby 12 (18,46%). Zaskakująco dużą ilość odpowiedzi dziewczyny podały, że były pod wpływem alkoholu bądź środków odurzających. Odpowiedź z uwagą, że estetycznie to została zaznaczona 8 razy (12,31%) zaś najniżej usytuowały się odpowiedzi odnośnie ciekawości jakie to uczucie 4 (6,15%) i pod wpływem otoczenia 2 (3,08%).

Reasumując posiadanie kilku kolczyków w ciele było powodowane głównie ich własnymi marzeniami, chęcią posiadania czegoś unikalnego, co za tym idzie byciem oryginalnym, zauważanym, a nawet w centrum uwagi. Jednak najwięcej razy, dziewczyny decydowały się na przekłucia w spontaniczności. Decyzje te są mniej przemyślane niż decyzja o zrobieniu tatuażu ze względu na trwałość znaczenia tuszem, a przekłucie ciała. Pomimo tego, że były to ich marzenia w większej mierze, dziewczyny decydowały się spontanicznie i pod wpływem alkoholu bądź środków odurzających. Być może alkohol czy narkotyki były głównym motywatorem do zrobienia tatuażu, a być może były dodatkiem odwagi, do wykonania tego typu zdobienia. Po raz kolejny jednak, tak samo jak w przypadku tatuażu, bardzo mały wpływ na decyzję dziewcząt miało otoczenie. Co można wnioskować, iż dziewczyny myślą samodzielnie a ich decyzje są ich własnymi, a nie grupy

Opinie wychowanek na temat ludzi posiadających zdobienia ciała:

Spośród wszystkich dziewcząt, tych które posiadają kolczyki, tatuaże, oraz tych, które nie posiadają żadnych zdobień zapytałam co myślą o osobach posiadających znaczenia na ciele w postaci albo tatuażu albo kolczyków. Dla wyrażenia własnej opinii zostawiłam wolne miejsce, i sformułowałam pytanie jako otwarte. Dziewczyny wypowiadały się krótko, a tylko niewielka część z nich postanowiła zamieścić więcej niż jedno zdanie. Począwszy od krótkich wypowiedzi pojawiły się takie jak:

• Podoba mi się to!;
• To nic złego;
• fajna osoba;
• każdy robi ze swoim życiem co chce;
• Normalna osoba jak każda inna;
• To jego sprawa;
• Uważam to za normę;
• fajne to jest;
• Nie mam negatywnego zdania, taka osoba jest tak samo wartościowa jak my, jest odważna.

Reszta tych sentencji się powtarza, lub ma takie samo znaczenie. Dziewczyny, które postanowiły nieco więcej napisać, komentują tak:

• Nic. Każdy ma swoje życie i może robić z nim co zechce. Myślę że jest ok. Ale nie za dużo, wtedy to wygląda nieestetycznie, wszystko jest dla ludzi.
• To oni sami powinni decydować o tym jak wyglądają. Osoby trzecie nie powinno to interesować. Uważam, że jest to ładne, jeśli jest delikatne i z umiarem. Nie podoba mi się jeśli jest przesadzone na całe ciało.
• Nie oceniam źle tych ludzi bo sama mam tatuaż. Bardzo mi się one podobają, i z pewnością zrobię sobie jeszcze jeden. Uważam że to nic złego posiadać tatuaż czy kolczyk, jeśli jest on estetyczny i na temat.

(Pisownia wszystkich wypowiedzi jest oryginalna).

Charakterystyczne jest zjawisko braku negatywnej opinii wśród wychowanek. Dziewczyny wypowiadały się zwykle z zachwytem, tolerancją oraz akceptacją dla wszelkich możliwości zdobienia ciała. Warto podkreślić, że większość z tych nieletnich sama posiada modyfikacje ciała w różnych postaciach, co nie jest im obce, a wręcz przeciwne, akceptowane przez nie. Myślę, że posiadanie tatuażu bądź piercingu przez dziewczyny, ma wpływ na ich pozytywną wypowiedź.

Podsumowanie i wnioski:

Aby odpowiednio wyciągnąć wnioski i podsumować moje badania naukowe, przypomnę mój główny problem badawczy. Mianowicie, Jakie modyfikacje ciała posiadają wychowanki w Zakładzie Poprawczym w Zawierciu i czy kojarzą się z podkulturą więzienną?

Z analizy moich badań wynika, iż z 42 dziewcząt tatuaże posiada 25 (59%) co jest nieco więcej niż połowa, a z tych 25 dziewcząt aż 15 posiada tatuaż związany z podkulturą więzienną (60%). W mojej hipotezie głównej odpowiadając na problem stwierdziłam, iż dziewczęta z ZP posiadają modyfikacje ciała klasyfikujące się do podkultury więziennej, co potwierdzają powyższe badania.

Oprócz problemu głównego wymieniłam problemy i hipotezy szczegółowe, dzięki którym mogę wywnioskować odpowiedzi na zadane przez siebie pytania.

• W problemie pierwszym zawarłam pytanie odnośnie typu tatuażu, jaki posiada wychowanka. Czy jest to tatuaż podkulturowy czy artystyczny. W hipotezach przypuszczałam, iż w większym % będzie to tatuaż należący do podkultury więziennej. Badania pokazały że 60 % dziewcząt, które posiadają tatuaż, mają tatuaże podkulturowe, zaś 32 % artystyczne. 8% z nich posiadają jeden podkulturowy i drugi artystyczny. Problem ten, obejmował również symbolikę tatuaży. Według mojej hipotezy w największym procencie będzie to symbolika związana głównie z uczuciem miłości/ uczuciem do drugiej osoby. Wyniki moich badań potwierdzają również i tą hipotezę. Największy procent (30,26%) potwierdza, że dziewczyny posiadają tatuaże z symboliką miłości.
• Kolejny problem przedstawia jaką wartość ma dla posiadaczki jej własny tatuaż. W mojej hipotezie zawarłam że największą wartość oraz funkcję jaką pełnią te tatuaże to przypomnienie o sytuacjach z życia wychowanki. Tutaj zdania były podzielone. Część dziewcząt z obojętnością podchodziła do swoich tatuaży, głównie nie miały większego znaczenia. Jednak było również sporo wypowiedzi, gdzie tatuaż pełnił funkcję pamiątki osoby, wydarzenia z życia. Lub pamiątkę po miłości, przyjaźni. Pojawiły się również takie, które przypominały o zasadach życiowych wychowanki.
• Kolejny problem obejmował przyczynę powstawania tatuażu, a także o przyczynę usuwania. Jako przyczynę powstawania tatuażu, w hipotezach przypuszczałam, iż największy procent będzie stanowić przynależność do grupy. Moje przypuszczenia nie sprawdziły się, bowiem największy procent przyczyn powstawania tatuażu to (15,58%) Marzenie o tatuażu, miłość i chęć upamiętnienia bliskich. Natomiast wpływ otoczenia był bardzo niewielki. Jeśli chodzi o usuwanie tatuażu, tutaj pojawiły się tylko 3 osoby, które usuwały. W mojej hipotezie przypuszczałam wstyd, jako przyczynę usunięcia tatuażu, jednakże odpowiedzi były bardzo zróżnicowane, ale tylko jedna wskazywała na to, że było jej wstyd za zrobiony tatuaż, pod wpływem narkotyków.
• Kolejnym problem było zjawisko przekłuwania ciała. Czy dziewczyny posiadają przekłucia. Jak wyżej w badaniach wspomniałam na terenie Zakładu Poprawczego wychowanki nie mogą nosić piercingu. Jednakże przy okazji przepustek, bądź przed przybyciem do Zakładu dziewczyny posiadały przekłucia, a większość z nim do tej pory posiada blizny, które nie są zrośnięte. Na 42 dziewczyny aż (80,95%) posiada piercing. Hipoteza potwierdziła się, gdyż twierdziłam iż większość dziewcząt posiada kolczyki na ciele. Problem dotyczył także miejsc, w których przekłucia zostały wykonane. W hipotezie badawczej twierdziłam, iż najczęstszymi miejscami będą brwi, wargi, nos, język. Głównie miejsca widoczne i związane z twarzą. Hipoteza potwierdziła się, gdyż największy procent to odpowiedź warga (20%) lecz niewiele niżej był język, a także pępek i nos.
• Ostatni problem dotyczył tego, jakie zdanie mają wychowanki, widząc osobę wytatuowaną bądź posiadającą piercing. Hipoteza okazała się być trafną, gdyż ani jedna z dziewczyn nie wypowiedziała się negatywnie. Pojawiały się wypowiedzi obojętne, ale większość z dziewcząt wypowiadała się pozytywnie o takich osobach.

W większości moich problemów hipotezy potwierdziły się, a badania przebiegły prawidłowo. Niestety w literaturze naukowej nie spotkałam się z zagadnieniem zjawiska tatuaży wśród nieletnich Zakładów Poprawczych, stąd nie mam możliwości porównania moich badań do innych.

Zakład Poprawczy jest placówką resocjalizacyjną, gdzie tatuaże, czy też kolczykowanie się jest zabronione, a zrobione już wcześniej modyfikacje nie spotykają się z pozytywnym nastawieniem pracowników Zakładu. Dziewczęta doskonale zdają sobie sprawę, że na terenie Zakładu nie mogą robić tatuaży, jednak zdarza im się łamać regulamin przyozdabiając swoje ciało o kolejne kropki, które albo kojarzą się z podkulturą więzienną, albo mają swoje określenie w owej podkulturze. Wychowanki nie kryły się z tatuażami, wręcz przeciwnie, eksponowały je przy każdej możliwej okazji. Łamanie regulaminu wiąże się z konsekwencjami, jednak one nie przejmują się nimi i w dalszym ciągu tatuują się amatorsko. 

Cel mojej pracy został zrealizowany, ponieważ w ocenie wychowanek już w młodszych latach identyfikują się z grupami przestępczymi, oraz podkulturą więzienną. Jeśli chodzi o piercing (kolczyki) dziewczyny nie przypisują tego problemu do podkultury więziennej, tylko traktują kolczyki jako spontaniczną decyzję i chęć bycia oryginalnym. Częściej to drugie zjawisko występowało u dziewcząt nie posiadających trwałych zdobień na ciele, być może jako zastępstwo tatuażu.

Warto zatem zadbać o to, by:

1. Zwiększyć kontrolę nad wychowankami próbującymi tworzyć tatuaże na terenie Zakładu Poprawczego;
2. Wyedukować kadrę w tym kierunku, by znali znaczenia tatuaży więziennych, może to pomóc w poznaniu osobowości wychowanki;
3. Pouczać wychowanki o konsekwencjach z robieniem tatuażu amatorskimi sposobami (choroby, brak estetyki itp.)

Tatuaże oraz kolczyki mają rację bytu. Coraz więcej ludzi potrafi odróżnić tatuaż więzienny od tatuażu artystycznego, robionego w profesjonalnym studio. Częściej też, zdarza się, że tatuaż artystyczny jest wyrazem sztuki na ciele. To nie jest nic złego, że wychowanki myślą o zrobieniu sobie tatuażu, jednak wszystko musi pozostać w granicach rozsądku. Warto jest rozmawiać z wychowankami nawet o takich problemach, by nie zostawić jej samej sobie. 

_______________________________________________________________________________

M. Łobodzki, Metody i techniki badań pedagogicznych, wyd. Impuls, Kraków 2000,s.23

T. Pilch, Zasady badań..., s.24-25

M. Łobodzki, Metody..., s. 26